Documentatiecentrum

Nederlandse Schilderkunst

Veel schilders uit Nederland en Vlaanderen zijn wereldberoemd, zoals Johannes Vermeer, Peter Paul Rubens en Rembrandt. Maar de Nederlandse schilderkunst begon al eerder. In de 15e en 16e eeuw werden Jan Van Eyck en Jeroen Bosch beroemd met schilderijen over het geloof. Jeroen Bosch schilderde vreemde werelden met duivels, monsters en fantasiewezens. In de tijd waarin deze schilders leefden, hoorden België̈ en Nederland nog bij elkaar. Ze heetten samen de Nederlanden. Tijdens de Opstand (1568-1648) kwam er een scheiding tussen het noorden en het zuiden. Veel kunstenaars vluchtten naar het noorden, omdat ze daar vrijer waren.

©Age Fotostock, Barcelona
Bosch schilderde dit schilderij van de heilige Antonius rond 1500. Antonius wil een goed en braaf leven leiden, maar monstertjes proberen hem steeds tegen te houden.

Net echt

In de Zuidelijke Nederlanden werden Peter Paul Rubens en Anthony van Dyck beroemd om hun portretten van vooral rijke mensen. Van Dyck schilderde met een heel fijne toets. De beroemdste schilder in de Noordelijke Nederlanden was Rembrandt van Rijn. Rembrandt is nu vooral bekend om zijn schilderij De Nachtwacht. Andere beroemde schilders uit de 17e eeuw zijn Vermeer, Jan Steen en Frans Hals. Ze schilderden met olieverf. Olieverf droogt niet zo snel, je kunt langzaam werken en realistisch schilderen, zodat het echt lijkt. Veel schilders maakten de werkelijkheid zelfs nog een beetje mooier. 
Mensen kochten graag schilderijen van herkenbare onderwerpen, zoals landschappen, een stilleven of een portret. Nu maken we daar een foto van, maar fotografie bestond toen nog niet. Veel schilderijen uit die tijd zijn wereldberoemd geworden, omdat ze zo knap geschilderd zijn. 

Naar buiten

Vanaf de 19e eeuw werd de schilderkunst anders. De kunstenaars gingen in de buitenlucht schilderen. Omdat het licht en het weer buiten steeds veranderde, moesten de schilders snel werken, met een vlotte penseelstreek. Nederlandse schilders uit die tijd, zoals Jacob Maris en Vincent van Gogh, schilderden steeds meer wat ze voelden bij bijvoorbeeld een wolkenlucht of een zomernacht. Daarom gebruikte Van Gogh fellere kleuren dan je in het echt zou zien. Piet Mondriaan ging weer een stapje verder. Zijn onderwerpen werden steeds abstracter. Uiteindelijk maakte Mondriaan composities met alleen kleurvakken en lijnen. 

©Alamy/Image Select, Wassenaar
Het lijkt of Mondriaan een liniaal gebruikte, maar dat is niet zo. Hij zocht net zo lang tot hij vond dat de lijnen en vlakken op de juiste plek stonden.

Details en informatie

  • Titel: Nederlandse Schilderkunst
  • Auteur(s): Gerda Végh
  • Nummer: 109
  • Niveau: 4
  • Siso: J 736
123movies